شُوْمَن‌های مطلّقه: باربارا و جان گری

باسم الحکیم

اشاره: این مطلب را حدوداً ۶ ماه قبل، و پیش از عروسی‌ام نوشته ام.

بعد از عقدبستگی‌ام با همسرم، اطرافیان پیشنهاد کردند کتاب‌هایی مثل «مردان مریخی زنان ونوسی(Men Are from Mars, Women Are from Venus)» از «جان گِرِی» و «آنچه زنان می خواهند مردان بدانند(What Women Want Men to Know)» از «باربارا دی انلیس» را بخوانم. من و همسرم شروع کردیم به کتاب مریخی و ونوسی را خواندن... ولی کم‌کم فهمیدیم که چندان حرف‌هایش در عمل صحیح نیست (موضع نگیرید، بگذارید حرف بزنم!) اخیراً هم دارم کتاب باربارا را می‌خوانم و باز هم بسیاری از حرف‌هایش واقعاً نادرست است، و از باورهای «فمنیسم لیبرال» بر آمده است، هر خیلی چند سعی دارد به من اثبات کند که فمنیستی حرف نمی‌زند... حتی برخی سخنانش بوی «فمنیسم رادیکال» می‌دهد... و بعضا افاضاتش مخالف نصوص یا ظواهر آیات و روایات ما از امام علی(ع) و دیگر معصومین است...(از حرف‌ها و اصطلاحات فنی بگذریم، قدری ساده صحبت کنیم)

بگویم که همین خانم باربارا تا سال ۱۹۹۵ پنج بار ازدواج کرده است(!!)، که یکی از ازدواج‌های نافرجامش با همین آقای جان گریِ مریخی-ونوسی است(!!!)، که این دومی ۹ سال تحت تکنیک‌هایی به نام «مراقبه‌ی متعالی» یک راهبِ «عَزَب» بوده است! این‌ها هر دو از مؤسسه‌ای به نام Columbia Pacific با گذراندن یک دوره‌ی مکاتبه‌ای - مثل دانشگاه پیام‌نور خودمان، بدون هیچ کلاسی- دکتری خودشان را گرفته‌اند، که البته این مؤسسه در سال ۲۰۰۰ به حکم دادگاه کالیفرنیا غیرمعتبر شناخته شد - باز هم مثل دانشگاه هاوایی در ایران-  و درِ آن تخته شد! در ایالت‌های غیر از کالیفرنیا استفاده از مدرک این مؤسسه جرم محسوب می‌شود. حتی مدارک پیشین این دو نفر هم تعریفی ندارد: مثلا جان گری لیسانس و ارشدش هم در زمینه روان شناسی نیست -رشته‌ایست به نام هوش خلاق(creative intelligence)- از دانشگاهی که ویکیپدیا می‌گوید معلوم نیست دانشگاه ماهاریشی در کشور سوئیس است(که توسط یک مرتاض هندی در زمینه‌ی «مراقبه‌ی متعالی» تأسیس شده است) یا دانشگاه ماهاریشی در ایالت آیُوای امریکا(که ظاهرا شاخه‌ی دیگر همان دانشگاه است)؟!

از نظر آکادمیک هم حرف‌ها و نظریاتشان ارزش علمی ندارد. منتقدان معتقدند در کتاب‌های متعددِ مریخی-ونوسی، روان انسان خیلی ساده فرض شده، و در کلیشه(stereotype)‌هایی قالب‌بندی شده است که بسیاری از مردم در آن‌ها نمی‌گنجند. حتی پژوهشگرانِ ارتباطات بر پایه تحقیقات علمی ردّیّه(تکذیبیّه)‌هایی بر ادعاهای جان گری منتشر کرده‌اند و مدعیات او را نقض می‌کنند. دیگر پژوهشگران -مانند دِبوراه تَنِن پروفسور زبان‌شناسی دانشگاه آکسفورد- نیز کتاب‌های پژوهش‌محوری نوشته‌اند که برخی ادعاهای گری را به چالش می‌کشد؛ مانند کتاب «افسانه مریخ و ونوس». این صفحه و این صفحه اطلاعات کافی در مورد نقد آقای گری و کتاب‌شان را در اختیارتان قرار می‌دهند.

من گمان می‌کنم این چنین افرادی شومن(showman)ها و تبلیغات‌چی‌هایی کم‌مایه‌اند؛ ولی متأسفانه مردم ما گمان می‌کنند که آن‌ها چون در مغرب‌زمین کتاب چاپ کرده‌اند، پس لابد متاع‌شان قیمتی است، با این‌که مطالب‌شان در مبدأ(غرب) هم مورد انتقاد است؛ که حتی اگر تحقیقی آکادمیک هم بودند، من به جای این‌که هیجان‌زده شوم، اندکی با دیده‌ی تردید به آن‌ها می‌نگریستم – آخر مگر علوم انسانی غربی وارداتی چه گلی به سر ما زده‌اند؟!

به هر حال، یکی از کتاب‌های دی‌انجلیس «رازهایی برای آنکه عشق کارگر افتد(Secrets for Making Love Work)» است؛ ولی آیا خودِ باربارا بالاخره بعد از پنج ازدواج راز آن‌را خواهد فهمید؟!